Komunikacja
Mimo iż pracujesz z dziećmi – być może już wiele lat – sam/a zapewne odkrywasz, że ciągle trzeba się tego uczyć i że dzieci nieustająco Cię zaskakują. Mamy wrażenie, że nasz Program nie jest typowym produktem, który może kojarzyć się z tym, co zwykle określamy „programem edukacyjnym”. Dlatego wydaje nam się, że praca z nim może wymagać pewnego wprowadzenia czy kilku wskazówek, które ją ułatwią.
W realizacji naszych pomysłów przyświecały nam hasła nowoczesnej komunikacji, czyli takiej, w której dbając o siebie, dbamy też o drugą osobę, potrafimy wyznaczać granice i akceptować granice innych, wyrażamy uczucia i potrzeby oraz słuchamy potrzeb i uczuć innych, okazujemy sobie szacunek. Bierzemy również odpowiedzialność za słowo.
Ponieważ nasz Program oparty jest na pracy z emocjami, to głównie na ich wyrażanie chcemy położyć tutaj nacisk. To podstawowa umiejętność, którą chcielibyśmy pomóc Wam kształtować u dzieci. Druga ważna – to umiejętność wyrażania potrzeb. Obydwie składają się na kształtowanie rozwoju społecznego dzieci. Te dwa aspekty rozwojowe – emocjonalny i społeczny są najważniejsze z punktu widzenia bajkoterapii. Ośmielamy się twierdzić, że to one stanowią podwalinę sprawnego funkcjonowania w życiu.
Myśląc o tym, jak najlepiej przekazać Ci te idee oraz wesprzeć w działaniach, przywoływaliśmy wiele dostępnych na rynku pozycji na temat budowania efektywnego kontaktu z dzieckiem, który służy budowaniu bezpiecznych więzi. Wydaje nam się, że nie ma jednak potrzeby, by tworzyć nowy tego typu poradnik.
Postanowiliśmy stworzyć kilka prostych haseł skierowanych do Rodziców. Wykorzystaliśmy w nich konwencję Korczakowskiego Apelu Twojego Dziecka, to znaczy napisaliśmy je w formie próśb dziecka do rodziców.
Większość z nich opatrzyliśmy również przykładami komunikacji wspierającej. Aby pomóc Ci w znalezieniu różnic, podajemy też przykładowe sformułowania, które – wg nas – nie służą podtrzymaniu kontaktu, mimo że są często społecznie używane. Radzimy ich unikać.
Nasze wskazówki podzieliliśmy na cztery zasadnicze części. Na początku każdej z nich dołączyliśmy krótkie komentarze wprowadzające:
Pamiętaj, że podane przez nas przykłady to nie sztywne schematy. Dzieci, z którymi pracujesz nie zawsze zareagują tak samo, a to, co powiemy, nie zawsze przyniesie zamierzony efekt. Sztuka polega na tym, by umieć je słuchać, wyłapywać, co może stać za tym, co mówią i to wydobywać.
Szczególną uwagę zwracamy na wzajemność - z dzieckiem budujemy relację, która jest oparta na tych samych zasadach dla Niego i dla Ciebie. Jeśli chcesz, aby dziecko mówiło o uczuciach, sam/a o nich mów. Jeśli chcesz, by budowało własne granice, sam/a musisz je budować. Ich szanowanie też musi być wzajemne.
Pamiętaj, że każde dziecko, kiedy będzie dorosłe, będzie siebie tak traktować jak traktowali je Rodzice i inne ważne osoby wokół niego. Wśród nich - nauczyciele. Prawdopodobnie będzie też w taki sposób traktować swoje dzieci. To oczywiście pewne uproszczenie, ale czy patrząc na swoje dzieciństwo i na to, jaki/a jesteś dziś nie znajdujesz w tym pewnej prawdy?
Jesteś jednym z ważnych przewodników po świecie. Bez Twojej pomocy dzieciom zdecydowanie trudniej będzie odkryć czasem zakręcone ścieżki krainy uczuć i mogą one nie poradzić sobie z wdrażaniem pokazanych metod. Nie zostawiaj dzieci z tym. Nie zakładaj, że raz przeczytany tekst, zaproponowane sposoby radzenia sobie, przyniosą szybki efekt. To mozolna praca, wymagająca utrwalania. Zastanów się, jak realizacja naszych pomysłów może stać się stałym elementem Waszych relacji. Nie zatrzymuj się tylko na czas spotkania z opowieścią. Nasze propozycje to tylko przyczynek do tego, co możesz zrobić sam/a.
Emocje i potrzeby to również dwa najważniejsze elementy metody komunikacji, która nazywana jest „Porozumieniem bez przemocy” – więcej o tej metodzie możesz przeczytać na stronach internetowych oraz w książkach obecnych również na polskim rynku. Ich spis oraz innych – wg nas godnych polecenia książek dla Rodziców – znajdziesz w załączonym pliku.
Zespół Pacynkowa
