Zanim zaczniesz wprowadzać nasze poniższe sugestie w życie, zapoznaj się z Pomocniczkiem. Znajdziesz tam wskazówki dotyczące korzystania z tego działu.
CIEŃ PIRATA
o czym można porozmawiać, co można zrobić
Propozycje tematów rozmów
- W jakich sytuacjach jest ci trudno mówić NIE? Dlaczego? Co wtedy czujesz?
- Jak się czujesz, kiedy ktoś ci odmawia?
- Dlaczego odmawiamy?
- Co można zrobić, by odmawianie było mniej bolesne?
- Opowiedz dziecku/dzieciom o tym, jak Ty umiałeś/aś lub nie odmawiać. W jakich sytuacjach, co wtedy przeżywałeś/aś?
- Co to jest poczucie winy i dlaczego je przeżywamy?
- Wykorzystajcie Tomkowe buźki z uczuciami (są dostępne tutaj na dole strony) lub narysujcie własną symbolikę uczuć. Powielcie w wielu egzemplarzach. Przeczytajcie tekst "Cień pirata", zatrzymujcie się co jakiś czas i określajcie, co czują dani bohaterowie. Buźki, symbole kładźcie na stole lub naklejajcie obok siebie. Rozmawiajcie o tych uczuciach. Niektórych uczuć w Tomkowym zbiorze może zabraknąć, dorysujcie je, np. poczucie winy.
- Zagrajcie w naszą piracką grę, dostępną tutaj.
- Przygotuj kartkę, na której narysowane są jedynie oczy, usta, nos Tomka, a obok oczy, nos, usta innego dziecka z bajki, np. Bambosza. Czy wiadomo, gdzie zaczyna się i kończy Tomek, a gdzie zaczyna i kończy Bambosz? Czego brakuje chłopcom, żeby mogli chodzić, skakać, bawić się?
Oczywiście brakuje konturów rąk, nóg, głowy, tułowia – czyli granic ciał obu chłopców. Nie da się żyć bez takich granic. Rysujemy „granice” Tomka i Bambosza. Podczas rysowania rozmawiamy o tym, co jest naruszeniem fizycznych (cielesnych) granic, które ma każdy człowiek (klapsy, łaskotki itp.). W bajce granice Tomkowej cielesności także zostają naruszone, gdy chłopiec musi udawać konia. Jak wtedy czuł się Tomek? - Zastanówcie się wspólnie, do czego państwom służą granice? Możecie do tego wykorzystać atlas. Porozmawiaj o wojnach - czemu wybuchają (dzieje się tak m.in. przez naruszanie granic, jedno państwo odmawia czegoś drugiemu państwu). Załóżcie własne państwa, np. za pomocą gazet. Każdy bierze 4-5 płacht i buduje własne państwo. Możecie odwiedzać się w Waszych państwach, mieć różne rzeczy, którymi się wymieniacie, ale tylko wtedy, gdy dane państwo, czyli Wy się zgodzi. Trzeba pytać o pozwolenie wejścia na terytorium czy branie czegoś. Możesz przyznawać punkty za każde poprawne wykonanie tego zadnia. Zabawa jest fajniejsza w większym gronie i kiedy jest osoba, która pełni rolę strażnika norm. To on przyznaje punkty. Każdy kto zdobędzie określoną ilość punktów może potem coś za to dostać, np. lizaka.
- Uczymy się rymowanek – można je wyklaskać, wytupać lub wyśpiewać!
Mam prawo odmówić,
gdy chcesz mnie namówić.
Umiem mówić „nie!” ,
gdy ktoś krzywdzi mnie!
Swoich granic pilnuję,
tylko ja w nich króluję!
- Organizujemy kampanię reklamową - tworzymy duże, kolorowe plakaty oparte na hasłach z punktu 5.
- Porozmawiaj z dzieckiem/dziećmi o spotkaniu z obcą osobą. Co dziecko powinno wtedy zrobić, jak się zachować. Nie używaj określeń: Nigdy nie rozmawiaj z nieznajomymi. W sytuacji zgubienia się dziecko musi to zrobić. Naucz dziecko konkretnie, jak ma się zachować w takiej sytuacji, kiedy ktoś obcy je zaczepia. Pomoże Ci w tym tekst, który zamieściliśmy poniżej pt.: "Na huśtawce".
- Porozmawiaj z dzieckiem/dziećmi o jego strefach intymnych człowieka. Możesz do tego wykorzystać narysowany kontur ludzkiej postaci, wycinek z gazety, zdjęcie lub lalki. Wskaż i określ, czym są strefy intymne człowieka. Charakterystyczne jest to, że je zakrywamy, często odczuwamy naturalny wstyd z nimi związany – i powinny one podlegać szczególnej ochronie z naszej strony. Wydaje się, że jeśli uczysz dziecka odmawiania, nie musisz szczególnie je uczulać na kwestie intymności. Jeśli dziecko ma świadomość, że może odmawiać, będzie odmawiało także w sytuacjach jej naruszania.
- Zachęcamy też do wykorzystania naszej ilustracji do tekstu.
PAMIĘTAJ:
- Pamiętaj, że każdy ma prawo do odmowy.
- Odmowa może budzić różne uczucia – u jednej i u drugiej strony, np.: rozczarowanie, smutek, złość, żal.
- W odmowie nie unikniemy robienia komuś przykrości.
- W miarę możliwości uzasadniaj odmowę.
- Mów o swoich uczuciach związanych z odmawianiem.
- Pokazuj dziecku, że poprzez odmawianie buduje swoje granice w kontaktach z innymi.
- Szukaj środka - nie zgadzaj się na wszystko, ale też unikaj sztywności granic.
- Słuchaj do końca tego, co mówi dziecko.
- Rozmawiaj o sytuacjach, w których uważasz, że bezwzględnie należy odmawiać (np.: przemoc).
- Ucz dziecko, że jego ciało jest jego własnością.
- Wyrażaj radość z tego, że dziecko ma odwagę odmówić.
- Miej własne zdanie, pokazuj, że umiesz go bronić, ale też szanujesz zdanie innych, nawet, kiedy się z nim nie zgadzasz.
- Unikaj etykietowania: „grzeczny chłopiec”, „dobra dziewczynka” – kiedy dziecko zrobi coś zgodnie z Twoimi oczekiwaniami. Chwal za konkretne działania.
- Doceniaj, kiedy dziecko umie radzić sobie z odmową, wyrażaj dumę z tego powodu.
Polecamy też inne teksty o charakterze terapeutycznym dotyczące tematyki odmowy dostępne na rynku:
- Jana Frey, Betina Gotzen-Beek "Już nie chcę całusów. Kasia uczy się mówić "nie""
- "Kamyczek: Mówi nie!"
- Marcie Aboff "Nie lubię łaskotek"
- Karolina Święcicka "Baśniowe mikstury" rozdział: "O księżniczce „Nodobra,” która poleciała balonem"
- "Bajkoterapia czyli dla małych i dużych o tym, jak bajki mogą pomagać" rozdział: Paulina Holtz "O zającu, który psom się nie kłaniał"
- Marjorie White Pellegrino "Zbyt miła"
- Joanna Krzyżanek „Dzieciaki z ulicy Tulipanowej, czyli Prawa Małych i Dużych"
- "Bezpieczna bajka” rozdział: Dorota Suwalska "Obcy”
- Dagmar Geisler „Nie pójdę z nieznajomym”
Historie dotyczące przemocy rówieśniczej
- Erika Meyer - Glitza „Kiedy Pani Złość przychodzi z wizytą”: rozdział "Banda dziewcząt"
- Erika Meyer - Glitza „Jakub pogromca strachu”: rozdział „Złodzieje”
- Anna Mikita „Opowiadania terapeutyczne”: rozdział „Drużyna Nieprzezywaczy”
- Dagmar Geisler „Dzielna Emilka”
- Roksana Jędrzejewska - Wróbel „Siedmiu wspaniałych”: rozdział „Siedmiu wspaniałych”
- Elżbieta Zubrzycka „Słup soli”
- Deleuze Gilles, DePino Catherine „Śmierdzący ser”
- Elisabeth Zoeller „Teraz twoja kolej. Opowiadania na temat przemocy w szkole”
- Pernilla Stalfelt „Mała książka o przemocy”
- Elżbieta Zubrzycka „Dręczyciel w klasie
Jeśli masz jakieś wątpliwości lub pytania - napisz do nas lub skorzystaj z porady.
Zespół Pacynkowa
