Zanim zaczniesz wprowadzać nasze poniższe sugestie w życie, zapoznaj się z Pomocniczkiem. Znajdziesz tam wskazówki dotyczące korzystania z tego działu.
OLBRZYM(I) SEKRET
o czym można porozmawiać, co można zrobić
Jak już wspominaliśmy w dziale Krótko o problemie w tym temacie - wg nas - pojawiają się dwa wątki. Jeden związany z trzymaniem tajemnic, które są dla nas ciężarem, bo boimy się - z różnych przyczyn - dzielić nimi. Drugi związany z bezpieczeństwem w takich sytuacjach, jak zgubienie się, spotkanie z obcą osobą, bezpieczeństwo na drodze, kontakt ze zwierzętami, bezpieczne zachowania w domu itp.
W naszej propozycji zajmujemy się przede wszystkim pierwszym zagadnieniem. W części Krótko o problemie podaliśmy szeroką bazę książek i linków użytecznych w pracy nad bezpiecznymi zachowaniami. Także znajduje się tam plik ze spisem kilku reguł, których radzimy się trzymać przy wprowadzaniu zasad bezpieczeństwa.
Poniższe propozycje natomiast do pracy i rozmowy dotycząc przede wszystkim trzymania tajemnicy, trudności w dzieleniu się nią oraz zagadnienia zaufania.
Propozycje tematów rozmów - trzymanie tajemnic, brak zaufania.
- Czym jest sekret? Spróbujcie to zdefiniować? Kiedy warto mieć sekrety, a kiedy ich trzymanie może być niebezpieczne?
- Opowiedz o swoich sekretach z dzieciństwa (tych "dobrych" - np. skrytka w pokoju)
- Dlaczego chcemy mieć sekrety? Po co one nam?
- Jak się czujemy, kiedy trzymamy tajemnice?
- Z kim dzielimy się sekretami, jaka powinna być osoba, której powierzamy tajemnice.
- Zdarza się, że mimo iż potrzebujemy pomocy, nie prosimy o nią - czemu tak się dzieje. Czy Wam się to zdarzało? Dlaczego?
- Kogo jesteśmy w stanie poprosić o pomoc?
Propozycje działań
- Na ilustracji nr 1 do opowiadania "Olbrzym(i) sekret" nad głową Tomka unoszą się dwa dymki. Jeden jest wypełniony rysunkiem, drugi pusty. Tutaj miał się znajdować Olbrzym Tajemnicy Tomka. Narysujcie go - w dymku lub na dużej kartce. Możecie też narysować swojego Olbrzyma Tajemnicy. Jak już to działo się wcześniej w naszych propozycjach - można wykorzystać tutaj różne techniki – plastelinę, masę solną, materiały śmieciowe, wyklejankę z kolorowego papieru czy kolorowych gazet. Jak wygląda Olbrzym Tajemnicy wg naszego pomysłu możecie zobaczyć również na ilustracji nr 2.
- Wycinki z gazet, które najlepiej najpierw przygotować samodzielnie, użyjcie do wyklejania narysowanego w powiększeniu Olbrzyma Tajemnicy. Co wkleić do niego – dlaczego?
- Pompujcie balon pokazując, jak może rosnąć Olbrzym Tajemnicy. Za każdym wdmuchnięciem powtarzajcie: Mam trudną tajemnicę. Jest coraz większa. Potem przekłujcie balon i wykrzyknijcie: Pozbyłem się tajemnicy! Opowiedziałem/am o niej!
- Podobne ćwiczenie można wykonać z workiem na śmieci. Wkładać do niego zmięte gazety symbolizujące tajemnice. Worek trzeba zawiązać i schować na jakiś czas (minuty, godziny, dni). Każdy chowa w innym miejscu. Kiedy już się zdecydujecie, zaprowadźcie partnera z ćwiczenia (np. mama dziecko lub dziecko mamę) do swojego tajnego miejsca i powiedźcie: Nie chcę już trzymać tajemnicy. Chcę podzielić się nią z Tobą. Worek rozrywamy wspólnie i wszystko z niego wyrzucamy.
- Jeśli masz pacynkę (raczej nie powinien to być Tomek, ponieważ problem Tomka został już rozwiązany w opowieści), niech opowie ona Twojemu dziecku/Twoim dzieciom o swoim kłopocie, z którym nie wie, jak sobie poradzić. Pyta dziecko/dzieci, czy mogłoby/mogliby jej jakoś pomóc. Pacynka uważnie słucha dziecięcych pomysłów i na ich podstawie opracowuje swój plan działania. Potem dziękuje dzieciom za rady. Cieszy się, że zdecydowała się na tę rozmowę. Podkreśla, że wspólnie łatwiej wymyślić sposób rozwiązania problemu. Mówi, że wcześniej czuła się samotna i bezradna, a ta rozmowa bardzo pomogła. Postanawia porozmawiać też ze swoimi rodzicami.
Przykładowe problemy pacynki to:
- Widziała, że ktoś komuś coś zabrał, a ta osoba jest b. silna, pacynka boi się rewanżu.
- Pacynka ma ostatnio problemy z matematyką, ale boi się o tym powiedzieć rodzicom.
Zobacz też naszą propozycję ćwiczenia graficznego – jest w podobnym duchu.
- Różne zwierzęta mają swoje tajemnice. Może Twoje dziecko zna jakieś, a jeśli nie - możesz mu o nich opowiedzieć. Świetny zbiór tego typu informacji o zwierzętach jest tutaj. Zastanówcie się, dlaczego zwierzęta mają takie tajemnice? Czy gdyby je zdradziły, mogłoby się im coś stać, a może pomogłoby im to w czymś?
- Można też porozmawiać o zwierzętach potrzebujących pomocy, ponieważ należą do ginących gatunków. Gdyby zwróciły się do Was o pomoc, co moglibyście zrobić? Zaplanujcie akcje pomocy dla żółwia, słonia, tygrysa, ale też może to być drop czy jesiotr.
- Narysujcie osobę, której ufacie. Porozmawiajcie o niej, jakie ma cechy.
- Stwórzcie plakat pt.: „Każdy ma prawo do pomocy”.
- Przygotuj najpierw kilka przykładów sekretów, (np.: ktoś wyrwał mi telefon komórkowy z ręki i uciekł, nie radzę sobie ze szkolnymi obowiązkami jestem za wolny, koleżanka powiedziała mi, że Bartek b. mnie lubi, marzę, by zostać piosenkarką). Opowiedz o nich dziecku i zapytaj, jak uważa, o których z tych spraw dobrze byłoby powiedzieć dorosłym. Jeśli dziecko Cię zaskoczy i stwierdzi na przykład, że wszystko powinno zostać sekretem, nie przekonuj go od razu, że tak nie jest dobrze, tylko spróbuj dowiedzieć się, dlaczego tak może być.
Na koniec kilka haseł dotyczących tematu, o których warto pamiętać i przekazywać je dzieciom właśnie poprzez zabawę i opowieść.
- Można mieć różne tajemnice. Każdy je ma.
- Niektóre tajemnice są b. ciężkie – trudno się nimi podzielić, ale i trudno je w sobie trzymać.
- Trzymanie tajemnicy może być związane z odczuwaniem strachu, wstydu, złości i innych uczuć.
- Dobrze jest mieć wokół siebie kogoś, komu można powierzyć tajemnicę. Darzymy takie osoby zaufaniem.
- Ty decydujesz do kogo się zwracasz o pomoc lub komu powierzasz sekret oraz ile mu mówisz.
- My też możemy być dla kogoś taką osobą godną zaufania.
- Zawsze mamy prawo prosić o pomoc, jeśli nie umiemy czegoś rozwiązać.
Polecamy też inne teksty terapeutyczne i edukacyjne dotyczące tematyki proszenia o pomoc, w tym sporo tekstów związanych z przemocą wobec dzieci:
- „Bajkoterapia, czyli dla małych i dużych o tym, jak bajki mogą pomagać” pr. zbiorowa rozdział: Agnieszka Tyszka „Emilka i Trampkowa Księżniczka”
- Elżbieta Zubrzycka „Jak pomyślę, tak zrobię”
- Elżbieta Zubrzycka „Trzy pytania do dobrej wróżki”
- Elżbieta Zubrzycka „Dręczyciel w klasie”
- Elżbieta Zubrzycka „Słup soli”
- Maria Molicka „Bajki terapeutyczne” rozdział: „Księżycowy domek”
- Maria Molicka „Bajki terapeutyczne cz II" rozdziały: „Piłeczka”, „O odważnej dziewczynce i złym czarowniku”, „Kamień i łódka”, „Wilczek i jego przyjaciel króliczek”
- Barbara Cain „Chyba jestem nieśmiały”
- Karolina Święcicka „Baśniowe mikstury” rozdział: „O tym jak kosmatek znalazł przyjaciela”
- Paulette Bourgeois, Brenda Clark „Franklin ucieka z domu”
- Jan Uwe Rogge „Krótkie opowiadania na pokonanie strachu” rozdział: „Kasia, smoczek i wróżka”
- Roksana Jędrzejewska – Wróbel „Siedmiu Wspaniałych” rozdziały: „Nie dość blada królewna”, „Wieża sławy”, „Siedmiu Wspaniałych”
- Linde von Keyserlingk „Opowieści przeciwko lękom”
- Erika Meyer-Glitza „Kiedy Pani Złość przychodzi z wizytą” rozdział: „Czapka z daszkiem”, „Banda dziewcząt”
- Pernilla Stalfelt „Mała książka o przemocy”
- Deleuze Gilles, DePino Catherine „Śmierdzący ser”
- Elisabeth Zoeller „Teraz twoja kolej. Opowiadania na temat przemocy w szkole”
- Erika Meyer-Glitza „Jakub pogromca strachu” rozdział: „Złodzieje”
- Dagmar Geisler „Dzielna Emilka”
Jeśli masz jakieś wątpliwości lub pytania - napisz do nas lub skorzystaj z porady.
Zespół Pacynkowa
