Zanim zaczniesz wprowadzać nasze poniższe sugestie w życie, zapoznaj się z Pomocniczkiem. Znajdziesz tam wskazówki dotyczące korzystania z tego działu.
TAJEMNICE TATUSIOWEJ SZUFLADY
o czym można porozmawiać, co można zrobić
Propozycje tematów rozmów
- Co Was złości - czy są to rzeczy podobne czy inne?
- Dlaczego się złościmy?
- Jak się złościmy - co wtedy robimy? Czy to, co robimy może kogoś krzywdzić? Można też porozmawiać o niszczeniu przedmiotów.
- Jak się czujemy, kiedy koło nas ktoś się złości? Szczególnie zapytaj, jak dziecko/dzieci czuje/ą się wobec Twojej złości, ale też powiedz, jak Tobie jest z jego/ich złością.
- Opowiedz dzieciom o tym, co Ciebie złościło, gdy byłeś/aś dzieckiem, co robiłeś/aś, jak sobie radziłeś/aś. Czy Ci to pomagało czy nie. Nie poddawaj tego ocenie, lecz refleksji.
Uwaga: Przez krzywdzenie rozumiemy atak fizyczny lub werbalny (jako silny oceniający komunikat z "ty", np.: Jesteś głupi). Powiedzenie komuś: Złościsz mnie lub Złości mnie to, co robisz jest wyrażeniem swoich uczuć, do których mamy prawo. Pomóż dzieciom znaleźć tę różnicę w wyrażaniu złości.
Propozycje działań
- Narysujcie, jak według Was wyglądałaby złość, gdyby była rośliną, zwierzęciem lub postacią zamieszkującą inną planetę. Można tę pracę wykonać w formie kolażu. Przygotować wycinki z gazet przedstawiające rośliny i zwierzęta i potem dowolnie mieszać ze sobą ich części. Pogadajcie o swoich pracach.
- Ponaśladujcie różne zwierzęta w złości - np. ryczącego lwa, zjeżonego kota, szczekającego psa lub wulkan albo burzę.
- Jeśli macie w domu instrumenty wyraźcie poprzez muzykę, jak to jest być zezłoszczonym/ą. Pamiętajcie, że złość ma różne fazy - najpierw drzemie, potem narasta i może wybuchać, choć zazwyczaj wydaje nam się, że jest nieoczekiwana.
- Zbierz trochę starych gazet. Wykorzystaj je w rozmowie o złości. Co można zrobić z gazetą, kiedy jest się zezłoszczonym? Drzemy, rzucamy nią itd. Z gazet można zrobić swoją złość - przyjmując, że to jej ciało. Ozdóbcie ją dowolnie skrawkami materiałów, farbami, sznurkami itp. Porozmawiajcie o swoich złościach. Co byście do niej powiedzieli? Znajdźcie dobre miejsce dla niej. Zachęćcie dziecko do przychodzenia do złości, gdy jest się zezłoszczonym, aby z nią pogadać. O złość trzeba dbać, by właściwie ją wyrażać, wtedy dobrze się ma.
- Po przeczytaniu tekstu możecie zrobić własną szufladę złości. Jeśli nie ma takiej możliwości zastąpcie ją pudełkiem. Pudełko należy ozdobić oraz włożyć do niego wszystkie przedmioty, które mogą pomóc w uspokojeniu się - czyjeś zdjęcie, piłeczkę do ugniatania, kamyk z wakacji, drobną maskotkę, list od mamy lub/i taty, babci itp.
- Pamiętajcie o naszym graficznym ćwiczeniu.
- Ustalcie swój Kodeks złości. Wymyślcie wspólnie, co możecie robić, gdy jesteście zezłoszczeni. Możecie wyznaczyć specjalne miejsce w domu, gdzie będzie kącik złości. Tam można się udać, by się uspokoić. To tam może stać Wasza złość. Ustalcie, na co godzicie się jako pomysł na złość.
Nasze propozycje to:
- Głęboki oddech
- Liczenie
- Izolacja od źródła gniewu
- Leżenie
- Bieganie, aktywność fizyczna
- Rysowanie
- Rzucanie kawałkami gazet lub ich darcie
- Mówienie o swoim gniewie
- Mówienie o swoich potrzebach w sytuacji złości
- Zlokalizowanie złości w swoim ciele i głaskanie tego miejsca
- Przytulenie się do kogoś bliskiego lub przytulanki
- Ściskanie czegoś, np. poduszki, miękkich piłek
- Udawanie dzikiego zwierza
- Posiadanie uspokajającego przedmiotu
Jesteśmy przeciwni wskazywaniu uderzania w cokolwiek jako metody wyładowania złości.
Pamiętaj, że nie musisz zgadzać się na wszystkie pomysły dziecka na radzenie sobie ze złością. Wysłuchaj ich jednak (np. walenie głową w drzwi), a potem uzasadnij, dlaczego się na to nie zgadzasz.
W załącznikach poniżej znajdziesz elementy, z których możesz wykonać kodeks złości. Możesz też zobaczyć, jak może on docelowo wyglądać. Jeśli są jakieś sposoby, których nie uwzględniliśmy (np. czytanie, gotowanie) - dorysujcie je. Kodeks złości może być jedne dla całej rodziny lub każdy może mieć własny. W tym przypadku jednak należy zadbać, aby elementy przekreślone były takie same u wszystkich. Są to te metody, na które w naszym domu się nie zgadzamy.
O czym jeszcze warto pamiętać.
Zachęcaj dzieci do wyrażania złości za pomocą komunikatów z „ja”, np.:
- Złości mnie, gdy Maja nie dotrzymuje słowa.
zamiast
Ta głupia Maja znowu nie dotrzymała słowa.
- Jestem wściekły, kiedy muszę sprzątać pokój.
zamiast
Ty zawsze każesz mi sprzątać, gdy się doskonale bawię.
Zachęcaj dzieci do mówienia o swoich potrzebach, np.:
- Chciałabym, aby Maja mnie szanowała.
- Mam wielka ochotę teraz się bawić, czy mógłbym sprzątnąć za 15 min?
Na koniec kilka prawd o złości, o których warto pamiętać i warto uczyć się z nimi żyć, a nie przeciw nim.
- Złość jest normalnym i potrzebnym uczuciem.
- Złościmy się z b. różnych powodów - to, co kogoś złości, nie musi złościć innych.
- Ludzie b. różnie okazują złość. Czasem tego nie widać.
- Złość może powodować szereg innych uczuć – smutek, strach, bezradność itp. Te uczucia mogą też być przyczyną złości.
- Złość może motywować do pozytywnych działań i zmian.
- Mów o swojej złości.
- Złość może mnie chronić – np. gdy wytyczam komuś granice.
- Ze złością można sobie radzić – warto znaleźć swój sposób na to.
- Każdy się złości, choć nie każdy to okazuje.
- Złość może krzywdzić, jeśli ktoś nie umie sobie z nią radzić. Nie wolno się na to godzić. O krzywdzie trzeba mówić innym i prosić o pomoc.
Polecamy też inne teksty o charakterze terapeutycznym dotyczące tematyki złości dostępne na rynku:
- Elżbieta Zubrzycka "Po co się złościć"
- Anna Kozłowska "Zaczarowane bajki, które leczą dla dzieci i dorosłych" – rozdziały: "Szczurek złośnik", "O śnieżnym stworku"
- Brigitta Stenberg, Mati Lepp "Billy jest zły"
- Antonia Michaelis, Betina Gotzen - Beek "Kapryśny aniołek. Paweł przestaje się złościć"
- Wojciech Kołyszko "Smok Lubomił i tajemnice złości"
- Karolina Święcicka "Baśniowe mikstury" - rozdziały: "O porywczej Pannie Burzy i mądrym pajączku" i "O Wojtusiu i magicznych słowach"
- Erika Meyer-Glitza "Kiedy Pani Złość przychodzi z wizytą" – rozdziały: "Paweł Porywczy" , "Kiedy Kan-No-Mushi się obudzi", "Pani Złość i Pan Gniew"
Jeśli masz jakieś wątpliwości lub pytania - napisz do nas lub skorzystaj z porady.
Zespół Pacynkowa
